وقتی هارد دیسک خراب می‌شود، اولین چیزی که ذهن شما را مشغول می‌کند این است: آیا اطلاعات از دست رفته قابل بازیابی هستند؟ خرابی هارد می‌تواند به دلایل مختلفی مثل ضربه، سوختن برد، بدسکتور یا حتی اشتباهات نرم‌افزاری اتفاق بیفتد. اما نگران نباشید؛ در بسیاری از موارد، می‌توان به بازیابی اطلاعات هارد خراب پرداخت، البته به شرطی که اقدامات را به درستی انجام دهید.
در این مطلب، راهکارهایی را بررسی می‌کنیم که به شما کمک می‌کنند هنگام خرابی هارد، درست عمل کنید، زمان مناسب مراجعه به یک متخصص را بشناسید و از روش‌های اصولی برای ریکاوری اطلاعات هارد خراب خود استفاده کنید. مطالعه این مقاله می‌تواند اولین قدم برای حل مشکل باشد.
دلایل سوختن هارد
سوختن هارد دیسک عبارتی است که بیشتر به‌صورت عمومی استفاده می‌شود. اما باید توجه داشت که هارد دیسک‌ها به‌معنای واقعی "نمی‌سوزند". منظور از سوختن هارد معمولاً خرابی قطعات الکترونیکی، مشکلات مکانیکی یا نرم‌افزاری است که باعث از کار افتادن یا غیرقابل‌دسترس شدن اطلاعات می‌شود.
دلایل متعددی برای این خرابی‌ها وجود دارد. یکی از شایع‌ترین مشکلات، سوختن برد کنترلر هارد است که معمولاً به دلیل نوسانات برق یا استفاده از آداپتورهای نامناسب رخ می‌دهد. همچنین، ضربه یا تکان‌های شدید می‌تواند به قطعات داخلی هارد مانند هد یا موتور آسیب بزند. از سوی دیگر، تولید گرمای بیش از حد به دلیل تهویه نامناسب یا استفاده طولانی‌مدت می‌تواند باعث اختلال در عملکرد هارد شود. بدسکتور نیز یکی دیگر از عوامل است که به دلیل فرسودگی یا خرابی در دیسک‌ها ایجاد می‌شود.
به یاد داشته باشید که در بسیاری از موارد، با وجود خراب شدن هارد، اطلاعات هنوز قابل بازیابی است. اگر با چنین مشکلی روبه‌رو شدید، اولین قدم این است که از اقدامات خودسرانه پرهیز کرده و با یک متخصص برای ریکاوری و بازیابی هارد سوخته مشورت کنید.
نشانه‌های سوختن هارد
نشانه‌های خرابی یا به اصطلاح «سوختن» هارد دیسک معمولاً به شکل علائم فیزیکی و نرم‌افزاری ظاهر می‌شوند که نشان‌دهنده وجود مشکل در عملکرد هارد هستند. برخی از رایج‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- صداهای غیرعادی: شنیدن صداهای کلیک کردن، تق‌تق یا خراشیدن از هارد نشان‌دهنده خرابی مکانیکی، مانند آسیب به هد یا موتور هارد است.
- عدم شناسایی توسط سیستم: اگر کامپیوتر نتواند هارد دیسک را در بایوس یا سیستم‌عامل شناسایی کند، ممکن است برد کنترلر یا اتصالات دچار مشکل شده باشند.
- کندی شدید عملکرد: اگر دسترسی به فایل‌ها بسیار کند شده یا انتقال داده‌ها متوقف می‌شود، احتمالاً هارد دچار بدسکتور یا خرابی فیزیکی شده است.
- پیغام‌های خطا: دریافت پیام‌هایی مثل "Disk Read Error" یا "No Bootable Device" هنگام راه‌اندازی سیستم می‌تواند نشانه‌ای از خرابی هارد باشد.
- داغ شدن بیش از حد: گرمای غیر عادی از هارد ممکن است ناشی از مشکلات الکترونیکی یا خرابی قطعات داخلی باشد.
- فریز یا کرش کردن مکرر سیستم: اگر سیستم به‌طور مداوم هنگ می‌کند یا ری‌استارت می‌شود، ممکن است هارد دیسک منبع این مشکل باشد.
در صورت مشاهده این علائم، بهتر است سریعاً اقدامات لازم را انجام داده و به یک متخصص مراجعه کنید. تأخیر در این کار ممکن است باعث از دست رفتن اطلاعات می‌شود.
بیشتر بخوانید: آموزش تعویض هارد لپ تاپ
بازیابی اطلاعات هارد خراب
ریکاوری اطلاعات هارد خراب فرآیندی حساس است که نیاز به دقت و تخصص دارد. اولین و مهم‌ترین نکته این است که از انجام کارهای خود سری پرهیز کنید.؛ زیرا هرگونه دستکاری اشتباه می‌تواند شانس ریکاوری و بازیابی هارد سوخته را کاهش دهد.
اگر هارد شما توسط سیستم شناسایی نمی‌شود، ممکن است مشکل ناشی از خرابی برد یا آسیب مکانیکی باشد. در چنین شرایطی، باید از متخصصان بازیابی اطلاعات کمک بگیرید. آن‌ها با استفاده از ابزارهای حرفه‌ای و دستگاه‌هایی مانند کلین‌روم (Clean Room)، می‌توانند داده‌های شما را از روی دیسک استخراج کنند.
در مواردی که هارد کند شده یا پیغام‌های خطای نرم‌افزاری نشان می‌دهد، می‌توان از نرم‌افزارهای تخصصی بازیابی اطلاعات استفاده کرد. ابزارهایی مانند EaseUS Data Recovery یا Recuva برای مشکلات نرم‌افزاری مناسب هستند.
برای بالا بردن شانس بازیابی، هارد را بلافاصله از سیستم جدا کنید و از نوشتن داده‌های جدید روی آن خودداری کنید. سپردن هارد به مراکز معتبر بازیابی اطلاعات می‌تواند بهترین راه‌حل برای حفظ داده‌های ارزشمند شما باشد.
سخن پایانی
همانطور که اشاره کردیم، از دست دادن داده‌ها به دلیل خرابی هارد دیسک یک مشکل رایج است که می‌تواند مشکلات زیادی را برای کاربران به وجود آورد. در حالی که نرم‌افزارهای مختلف برای بازیابی اطلاعات هارد خراب، به ما این امکان را می‌دهند که بسیاری از داده‌ها را از دست رفته را برگردانیم، اما خرابی‌های فیزیکی هارد ممکن است نیازمند تخصص و تجهیزات پیشرفته‌تر باشد. در این شرایط، استفاده از خدمات حرفه‌ای تعمیر هارد و بازیابی اطلاعات می‌تواند بسیار موثر باشد.
اگر شما هم با مشکلات خرابی هارد و از دست دادن اطلاعات مواجه هستید، شرکت‌ها و مراکز آموزشی مانند آموزشگاه پل دوره‌هایی را برای آموزش تعمیرات لپ تا در رشت و سایر شهرهای ایران برگزار می‌کنند. این دوره‌ها علاوه بر آموزش‌های تئوری و عملی، پشتیبانی مستمر نیز ارائه می‌دهند تا دانشجویان بتوانند به راحتی مهارت‌های لازم را کسب کنند. این فرصت‌ها به شما این امکان را می‌دهند که در این حوزه تخصص پیدا کنید و با اطمینان بیشتری در کار خود پیشرفت کنید.
اگر هنوز برای ثبت‌نام اقدام نکرده‌اید، فرصت‌های یادگیری و بهره‌مندی از پشتیبانی این دوره‌ها را از دست ندهید. ثبت‌نام در این دوره‌ها می‌تواند یک گام بزرگ در بهبود مهارت‌ها و کسب دانش تخصصی در زمینه بازیابی اطلاعات و تعمیر هارد دیسک‌ها باشد.
بیشتر بخوانید: آموزش تعویض باتری لپ تاپ
سوالات متداول
چرا هارد شناسایی نمی شود؟
شناسایی نشدن هارد دیسک دلایل مختلفی دارد که شامل اتصالات نادرست (بررسی کابل‌های SATA/IDE)، خرابی فیزیکی (ضربه، حرارت بالا، قطعات معیوب)، مشکلات درایور (نیاز به نصب یا به‌روزرسانی)، تنظیمات BIOS/UEFI (بررسی و تنظیم مجدد) و خرابی کامل هارد است. ابتدا کابل‌ها و تنظیمات بایوس را بررسی کنید، سپس درایورها را به‌روز کنید.
چگونه می‌توان هارد را تعمیر کرد؟
تعمیر هارد نیاز به تخصص و تجهیزات خاصی دارد. بهتر است برای تعمیر هارد به مراکز تخصصی مراجعه کنید.
آیا می‌توان اطلاعات را از هارد خراب بازیابی کرد؟
در برخی موارد، امکان بازیابی اطلاعات از هارد سوخته وجود دارد. اما موفقیت این کار به شدت به نوع خرابی و میزان آسیب دیدگی هارد بستگی دارد.
بازیابی اطلاعات هارد خراب چقدر هزینه دارد؟
هزینه بازیابی اطلاعات به عوامل مختلفی مانند نوع هارد، حجم اطلاعات، نوع خرابی و پیچیدگی عملیات بازیابی بستگی دارد.
چگونه می‌توان بد سکتور را از هارد حذف کرد؟
حذف بد سکتورها معمولاً با استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص انجام می‌شود. اما توجه داشته باشید که حذف بد سکتورها ممکن است باعث از دست رفتن اطلاعات موجود در آن بخش شود.
کپی کردن مقدار کمی از اطلاعات زمان زیادی می‌برد، آیا هارد خراب است؟
بله، کندی سرعت انتقال اطلاعات می‌تواند نشانه‌ای از خرابی هارد، مشکلات نرم‌افزاری یا قطعات معیوب باشد.
چگونه می‌توان اطلاعات را از هارد فرمت شده بازیابی کرد؟
بازیابی اطلاعات از هارد فرمت شده با استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات امکان‌پذیر است. اما هرچه زودتر اقدام کنید، احتمال بازیابی اطلاعات بیشتر خواهد بود.
چگونه می‌توانم فایل‌ها و پوشه‌ها را از هارد فرمت شده بازیابی کنم؟
برای بازیابی فایل‌ها و پوشه‌ها از هارد فرمت شده، باید از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات استفاده کنید. این نرم‌افزارها با اسکن هارد، فایل‌های حذف شده را پیدا کرده و امکان بازیابی آن‌ها را فراهم می‌کنند.