دنیای تکنولوژی دائماً در حال تغییر و پیشرفت رو به جلو است. برای مثال سیستمهای نرم افزاری و سخت افزاری در مقایسه با گذشته پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته و مدرن شده‌اند. بخشهای سخت افزار و نرم افزار سیستمهای کامپیوتری باتوجه‌به سیستم عاملی که دارند دارای بخش مدیریتی بوده و معمولاً به این محیط مدیریتی بایوس یا بوت گفته می‌شود.
اگر اطلاعات مختصری دربارۀ سیستمهای کامپیوتری داشته باشید، می‌دانید که محیط بوت در سیستم عامل ویندوز استفاده شده و قابلیت‌های گوناگونی دارد که در راه‌اندازی ویندوز، دسترسی به سیستم گرافیک و ویرایش تنظیمات سیستم کاربردی است. ناگفته نماند که سیستم عامل‌های دیگری نیز از محیط‌های مشابه بوت در مراحل راه‌اندازی استفاده می‌شوند؛ اما تمرکز ما به روی سیستم عامل ویندوز است.
در این مطلب از سری آموزش تعمیرات لپ تاپ آموزشگاه پل، قصد داریم تا به بررسی محیط بوت بپردازیم و تفاوت uefi و legacy که دو نوع محیط مختلف هستند را مورد بررسی قرار دهیم. اگر دربارۀ تفاوت uefi و legacy اطلاعاتی ندارید، مطالعه این مقاله را از دست نداده و همراه ما باشید.
آشنایی با محیط بوت و کاربرد آن
قبل از اینکه به بررسی تفاوت uefi و legacy بپردازیم لازم می‌دانیم مفهوم بوت را شرح دهیم. بوت به معنای راه‌اندازی بوده و در زمان روشن شدن سیستمهای کامپیوتری مورد استفاده قرار می‌گیرد، در صورتی که برای سیستم عامل کاربرد مختلفی داشته و موجب هماهنگی بخشهای سخت افزاری سیستم می‌شود.
جالب است بدانید که سیستم عامل در زمان بوت کردن سیسم را در محیط بایوس قرار داده و امکان تنظیمات کلیدی را در بخشهای مختلف سیستم فراهم می‌کند. بایوس دسترسی کاملی به هسته سیستم عامل داشته و برای نصب ویندوز جدید، باید این محیط راه اندازی شود.اما این محیط بوت که با نام بایوس از آن یاد کردیم انواع مختلفی دارد که ما قصد داریم تا به تفاوت uefi و legacy که دو نوع از محیط‌های بوت محسوب می‌شوند، بپردازیم. قبل از بررسی تفاوت‌ها باید شناخت نسبی به uefi و legacy بوت داشته باشید به این منظور باید هر کدام از این محیط‌ها را بررسی کرده و تفاوت uefi و legacy را با جزییات دقیق شرح دهیم.
آشنایی با uefi و بررسی ویژگی‌های آن
عبارت uefi مخفف شده عبارت unified extensible firmware interface بوده و معادل فارسی آن «عامل یکپارچه قابل توسعه» است. در مکانیزم اکثر مادربردهای موجود در بازار از این رابط استفاده می‌شود و در مقایسه با محیط بایوس کاربردی‌تر است. در واقع uefi ما را با یک محیط گرافیکی با جذابیت و قابلیت‌های ویژه مواجه می‌کند. در صورتی که بایوس از نظر گرافیکی ضعف داشته و با uefi قابل قیاس نیست. اگر برایتان جای سؤال است که بایوس به چه شکلی دیده می‌شود؟ در پاسخ باید بگوییم که در صورت مشاهده صفحه آبی را با تعدادی گزینه‌ها با صفحه بایوس مواجه شده‌اید. اما در مقابل uefi با جذابیت گرافیکی که دارد کاملاً متفاوت‌تر از بایوس است.
آشنایی با Legacy و بررسی مشخصات آن
برای درک بهتر تفاوت uefi و bios لازم به ذکر است که bios legacy پ نسخه قدیمی‌تر ۱۶ بیتی و با قابلیت‌های نسبتاً محدود است و ازآنجایی‌که بعضی قطعات فقط با نسخه‌های قدیمی‌تر سازگاری دارند این نسخه نیز همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. حال می‌توانیم با آگاهی نسبت به این مسئله به بررسی تفاوت uefi و legacy بپردازیم.
تفاوت uefi و legacy در چیست؟
بعد از بررسی مقدمه و پیش‌نیازهای لازم برای بررسی تفاوت uefi و legacy لازم می‌دانیم که به موضوع اصلی پرداخته و تفاوت‌ها را شرح دهیم. رایج‌ترین تفاوت‌های uefi و legacy عبارت‌اند از:
- مهم‌ترین تفاوت uefi و legacy در نسل استفاده آنها است. برای مثال uefi در سیستمهای امروزی و نسل جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- Uefi جدیدترین شیوه راه‌اندازی سیستم است در صورتی که بایوس صرفاً برای راه‌اندازی سیستم کاربردی بوده و مزایای آن به این کاربرد خلاصه می‌شود.
- از دیگر تفاوت uefi و legacy در زمینه کاربرپسند بودن آنها می‌توان گفت که محیط بایوس به وجود قدیمی‌تر بودن آن از نظر کاربر پسندی، ضعیف‌تر عمل می‌کند در صورتی که uefi با المان‌های گرافیکی برای اکثر کاربران حرفه‌ای و حتی عمومی جذابیت بصری ویژه‌ای دارد.
- تفاوت uefi و legacy را در زمینه اندازه حافظه دیسک‌های سیستم مطرح است؛ زیرا uefi توان پردازشی بیشتری دارد. البته ناگفته نماند ممکن است با سیستمهای قدیمی سازگاری نداشته باشد.
- نوع پارتیشن‌ها نیز در این موارد متفاوت است. برای مثال طرح پارتیشن بندی برای uefi به شکل gpt مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- امنیت uefi برای نصب دز سیستم عامل‌های شخصی بیشتر از legacy است.
در جدول زیر نیز می‌توانید مروری بر این تفاوت‌ها داشته باشید:
بررسی ویژگی‌های uefi بررسی ویژگی‌های legacy
• صرفاً در فرآیند راه‌اندازی سیستم کامپیوتری استفاده می‌شود.
• چندان کاربر پسند نیست.
• برای پارتیشن بندی از از رکورد راه‌انداز اصلی (MBR) استفاده می‌کند. • در مقایسه با بایوس قابلیت‌های ویژه‌ای برای راه‌اندازی دارد.
• کاربر پسندتر است.
• از جدول پارتیشن GUID (GPT) استفاده می‌شود.
• از UEFI که فهرستی از حجم‌های راه‌اندازی صحیح دارد به عنوان سرویس پارتیشن EFI برای فرآیند راه‌اندازی استفاده می‌شود.
جمع‌بندی و سخن پایانی
در این مطلب از سایت آموزشگاه پل به بررسی تفاوت uefi و legacy و کاربرد هرکدام پرداختیم. اگر به این قبیل از مباحث علاقه‌مند هستید و تمایل دارید که در زمینه سخت افزار و نرم افزار سیستمهای کامپیوتری اطلاعات جامعی به دست آورید، توصیه می‌کنیم در دوره آنلاین آموزش تعمیر کامپیوتر و یا آموزش تعمیرات لپ تاپ رشت که به صورت حضوری برگزار می شود، ثبت نام کنید. با شرکت در این دوره آموزشی صفر تا صد مباحث تئوری و عملی تعمیر لپ تاپ را آموخته و می‌توانید در این حوزه مشغول به کار شوید.
سؤالات متداول
• مزایای استفاده از UEFI چیست؟
زمانی که از UEFI به جای بایوس استفاده می‌کنید از مزایایی نظیر افزایش سرعت لود اولیه سیستم، پشتیبانی از منوهای گرافیکی کاربر پسند، پشتیبانی از موس پشتیبانی از محیط با چندین زبان، پشتیبانی از شبکه و قابلیت‌های اورلاک کردن سخت افزاری، پشتیبانی از بازی و مدیا پلیر و سایر موارد مشابه بهره‌مند می‌شوید.
• بین uefi و legacyکدام یک گزینه بهتری برای سیستم عامل هستند؟
بدون شک باتوجه‌به ویژگی و مزیت‌هایی که uefi در اختیارکاربران قرار می‌دهد، می‌توان گفت که گزینه مناسبی برای سیستم عامل‌های امروزی است؛ اما برای برخی از سیستم عامل‌های قدیمی صرفاً legacy قابلیت اجرا دارد.